12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük - Siyasi Alanda Meydana Gelen Gelişmeler - Konu Özeti - pdf

3.Ünite : Atatürkçülük ve Türk İnkılabı

2.Bölüm : Siyasi Alanda Meydana Gelen Gelişmeler

1. Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
23 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisi açıldı. Böylece yeni Türk devletinin temelleri atıldı. Büyük Millet Meclisi, 1921 Anayasası ile egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu; yönetim şeklinin, halkın kendi kendini idare etmesi esasına dayandığını kabul etmişti. Bu madde, saltanatın kaldırıldığının açık bir ifadesiydi. Bu anayasada ayrıca Türkiye Devleti ifadesi kullanılmakta, Osmanlı Devleti’nin varlığından söz edilmemekteydi.

Lozan’da yapılacak barış görüşmelerine Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile beraber İstanbul Hükûmeti de davet edilmişti. Bu davet saltanatın kaldırılmasına zemin hazırladı. İstanbul Hükûmeti’nin sadrazamı Tevfik Paşa, Lozan görüşmelerinde ortak bir politika belirlemek için yetkili bir kişinin kendisiyle görüşmek üzere gönderilmesini istiyordu. Tevfik Paşa’nın bu önerisi reddedilerek saltanatın kaldırılması konusu Meclis'te görüşülmeye başlandı. TBMM’de söz alan Mustafa Kemal, saltanatla hilafetin birbirinden ayrılması gerektiğini, hâkimiyetin halkın seçtiği Türkiye Büyük Millet Meclisine ait olduğunu belirtti.

1 Kasım 1922’de Meclis’deki görüşmelerden sonra, saltanat oy birliği ile kaldırıldı. Saltanat kaldırılınca Sadrazam Tevfik Paşa istifa etti. Osmanlı Devleti’nin son padişahı Vahdettin (Görsel 3.3), 17 Kasım 1922’de İstanbul’dan ayrıldı. Ertesi gün Türkiye Büyük Millet Meclisi, Osmanlı Hanedanı’ndan Abdülmecit Efendi’yi halife seçti. Böylece cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda önemli bir inkılap gerçekleştirilerek millî egemenlik güçlendirildi. Bu inkılap aynı zamanda I. TBMM'nin gerçekleştirdiği yegâne inkılaptır.

Konu özetinin devamı için pdf dosyayı indirebilirsiniz.