12. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük - II. Dünya Savaşı Sonrasında Uluslararası İlişkiler Ve Türk Dış Politikası

6.Ünite : II. Dünya Savaşı Sonrasında Türkiye ve Dünya

2.Bölüm : II. Dünya Savaşı Sonrasında Uluslararası İlişkiler Ve Türk Dış Politikası

1. Soğuk Savaş Dönemi’nin Başlaması
II. Dünya Savaşı Mihver Devletlere karşı ABD ve SSCB gibi farklı ideolojilere sahip devletleri bir araya getirmişti. Ancak daha savaş sona ermeden bu iki güç arasında başlayan karşılıklı güvensizlik 1947’den itibaren açık bir gerginliğe dönüştü ve bu dönem ‘Soğuk Savaş Dönemi’ olarak adlandırıldı. Batı ve Doğu Bloku olarak ikiye ayrılan taraflar arasında siyasi, askerî, ideolojik ve ekonomik alanlarda bir yarış başladı. Doğrudan silahlı bir çatışmanın yaşanmadığı bu dönemde dünya, tarafların nükleer silahlarının tehdidi altında kaldı.

II. Dünya Savaşı güçler dengesinde önemli değişiklikler meydana getirdi. Avrupa’nın önemli güçleri dünya siyasetindeki etkinliklerini büyük ölçüde yitirdi. İngiltere, Fransa gibi savaşın galipleri arasında yer alan devletlerle Almanya ve Uzak Doğu’nun önemli gücü Japonya’nın kendini toparlaması zaman aldı.

a. Doğu Blokunun Kurulması
SSCB, savaş sonunda Avrupa’nın doğusunu kontrolü altına aldı. Yayılmacı bir dış siyaseti benimseyen SSCB kontrol ettiği ülkelerde komünist rejimler kurdu. Böylece uydu devletler oluşturarak Doğu Blokunun oluşmasına zemin hazırladı. Romanya, Polonya, Macaristan, Bulgaristan, Çekoslovakya gibi Doğu ve Orta Avrupa ülkelerini kendi kontrolü altına alan SSCB, Türkiye ve Yunanistan üzerinde de etkili olmaya çalıştı. SSCB, uydu ülkelerle arasındaki iş birliğini güçlendirmek ve bu ülkeler üzerindeki kontrolünü devam ettirmek için 5 Ekim 1947’de Polonya, Bulgaristan, Çekoslovakya, Romanya, Macaristan, Yugoslavya, Fransa, İtalya komünist parti liderlerini bir araya getiren ‘Cominform’un (Kominform) kurulmasını sağladı. Yine komünist rejimle yönetilen ülkeler arasında ekonomik iş birliği ve dayanışma amacıyla SSCB, Bulgaristan, Çekoslovakya, Macaristan, Polonya ve Romanya temsilcilerinin katılımıyla 25 Ocak 1949’da ‘Comecon’ (Komekon) (Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi) kuruldu. Teşkilata daha sonra Arnavutluk, Demokratik Almanya, Moğolistan ve Küba da katıldı. 1949’da Batı Blokunun NATO adıyla bir savunma ittifakı kurması üzerine Doğu Bloku ülkeleri Arnavutluk, Romanya, SSCB, Demokratik Almanya, Bulgaristan, Polonya, Çekoslovakya ve Macaristan ortak savunma ve iş birliği amacıyla 14 Mayıs 1955’te Varşova Paktı’nı kurdular. Paktın amacı NATO güçlerine karşı birbirine destek olmak, herhangi bir ülkenin Varşova Paktı üyesi ülkeye saldırı gerçekleştirmesi durumunda pakt üyesi devlete yardımda bulunmaktı. Varşova Paktı SSCB’nin hâkimiyet alanının genişlemesinde etkili oldu. SSCB Macaristan ve Çekoslovakya gibi ülkelere askerî birliklerini yerleştirdi. 1 Temmuz 1991'de paktın sona erdirilmesi kararı alındı.

Konu özetinin devamı için pdf dosyayı indirebilirsiniz.